Để quá trình quản lý nguồn nhân lực trở lên hiệu quả, doanh nghiệp cần thống nhất lựa chọn mô hình quản lý nhân sự phù hợp nhất với đặc thù của doanh nghiệp mình. Trong bài viết này chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn 10 mô hình quản lý nhân sự giúp chiến lược phát triển công ty trở lên toàn diện nhất!

Mô hình quản lý nhân sự là gì?

Mô hình quản lý nhân sự là thuật ngữ để chỉ mọi hoạt động mà doanh nghiệp hoặc tổ chức thực hiện để quản trị nguồn nhân lực. Mô hình này bao gồm nhiều bước như: Thu hút, sử dụng, phát triển, đánh giá và gìn giữ đội ngũ lao động chất lượng cao cho doanh nghiệp. Sử dụng mô hình giúp doanh nghiệp sở hữu đội ngũ đầy đủ về mặt số lượng và chất lượng được cải thiện từng ngày.

Vai trò của mô hình quản lý nhân sự đối với các doanh nghiệp hiện nay

Quản lý nguồn nhân lực là thuật ngữ dùng để mô tả các hệ thống chính thức được thiết lập để quản lý con người trong một tổ chức. Về cơ bản, mục đích của việc này là tối đa hóa năng suất của tổ chức bằng cách tối ưu hóa hiệu quả của nhân viên.

Mô hình quản lý HR có liên quan mật thiết đến mô hình kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu bạn có một mô hình quản lý nhân sự tốt, bạn có thể:

• Thu hút – đào tạo nhân sự chất lượng cao cho doanh nghiệp
• Phát triển – duy trì đủ số lượng nhân sự đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh theo kế hoạch. Giữ chân người tài, đặc biệt là nhân sự phù hợp
• Tối đa hóa hiệu quả nguồn lực: Khai thác tất cả các kỹ năng và phẩm chất của nhân viên, sử dụng đúng người vào đúng công việc

>>> Xem thêm: Top 18 Phần Mềm Quản Lý Nhân Sự Miễn Phí Tốt Nhất 2022

Top 10 mô hình quản lý nhân sự hiệu quả nhất hiện nay

Tùy vào lĩnh vực hoạt động và đặc thù kinh doanh của công ty mà việc lựa chọn mô hình phù hợp sẽ bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau. Để giúp doanh nghiệp dễ dàng ra quyết định, chúng tôi đã liệt kê từng mô hình tương ứng với những đặc điểm chi tiết như sau:

Mô hình quản lý nhân sự theo thuyết nhu cầu Maslow

Thuyết nhu cầu Maslow là một học thuyết có tính ứng dụng cao, được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như: Quản trị nhân sự, các chiến dịch Marketing, nghiên cứu khách hàng,…Để có mô hình quản lý nhân sự hiệu quả, doanh nghiệp cần xác định được nhu cầu và mong muốn của người lao động. Phân tích tháp nhu cầu Maslow cho thấy tháp gồm có 5 tầng được tạo thành các bậc kim tự tháp.

• Tầng 1- Nhu cầu sinh lý: Đây là nhóm nhu cầu cơ bản nhất, thể hiện mong muốn được ăn uống đầy đủ, giải trí, nghỉ ngơi,….
• Tầng 2 – Nhu cầu an toàn: Khi được đáp ứng các nhu cầu cơ bản, con người mong muốn được sống trong môi trường sống an toàn, đảm bảo sự an toàn cho gia đình và tài sản của họ. Đồng thời họ mong muốn có một công việc ổn định.
• Tầng 3 – Nhu cầu xã hội: Họ mong muốn được hòa nhập và giao lưu với những cộng đồng khác trong xã hội. Họ mong muốn nhận được sự tin tưởng từ những người xung quanh, từ gia đình, bạn bè đến xã hội.
• Tầng 4 – Nhu cầu được tôn trọng: Khi đã thỏa mãn mong muốn được kết giao với nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội, họ lại mong muốn nhận được sự yêu thương và tôn trọng của những người xung quanh.
• Tầng 5 – Nhu cầu thể hiện bản thân: Đây là tầng cao nhất của tháp nhu cầu Maslow, có nghĩa khi con người được đáp ứng đầy đủ các yếu tố của 4 tầng bên dưới, họ sẽ bắt đầu có mong muốn được thể hiện mình, được mọi người công nhận và đánh giá cao năng lực của bản thân. Họ sáng tạo không ngừng để khẳng định mình.

Thông qua 5 tầng nhu cầu của thuyết Maslow, có thể thấy rằng nếu doanh nghiệp mong muốn đội ngũ nhân sự làm việc chăm chỉ, không ngừng sáng tạo thì cần đáp ứng các nhu cầu cơ bản như: Ăn uống, nghỉ ngơi, chế độ lương thưởng hấp dẫn và những phúc lợi cơ bản. Sau đó doanh nghiệp cần tạo các cơ hội để nhân viên phát huy được năng lực, điểm mạnh của bản thân.

Mô hình quản lý nhân sự theo thuyết X-Y của Douglas Mcgregor

Đây là 2 thuyết nhân sự trái ngược nhau xét trên yếu tố bản chất và cách quản lý con người. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần linh hoạt lựa chọn và kết hợp giữa 2 thuyết trên để có mô hình quản lý hiệu quả nhất.

Theo thuyết X ( Theory X) : Nó tập trung vào phân tích bản chất và mong muốn của con người, nó cho thấy con người có những bản chất tiêu cực.

• Không thích làm việc
• Phải bị kiểm soát và theo dõi sát sao mới có thể làm việc tốt
• Họ luôn nghĩ cho bản thân trước, đa số không có hoài bão to lớn, không nghĩ cho lợi ích chung của doanh nghiệp

Theo giả thuyết X, doanh nghiệp cần đưa ra các hình thức, chế độ thưởng phạt rõ ràng cho nhân viên để thúc đẩy những nhân viên có kết quả làm việc tốt. Đồng thời, có các hình phạt phù hợp đối với những nhân viên làm việc chưa tốt, có tác phong làm việc yếu kém.

Tuy nhiên, theo những gì thuyết X về mô hình quản lý nhân sự đưa ra có thể thấy nó mang tính cực đoan và không hoàn chỉnh. Không phải tất cả những người lao động đều có những suy nghĩ và hành động tiêu cực như vậy. Chính vì thế thuyết Y ra đời và đưa đến những nội dung sau:

• Bản chất con người thích làm việc
• Họ có ý thức tự điều chỉnh, học hỏi và rèn luyện khi được giao những công việc rõ ràng
• Họ có ý thức trách nhiệm với công việc
• Họ có khả năng sáng tạo liên tục và rất thích được đảm nhiệm các công việc đòi hỏi sự sáng tạo

Với những nội dung thuyết Y đưa ra, doanh nghiệp cần làm những điều sau đây để thúc đẩy sự sáng tạo và khơi dậy nội lực của nhân viên:

• Luôn tin tưởng vào nghĩa vụ của mỗi thành viên trong tổ chức
• Phân cấp phân quyền hợp lý, giao việc rõ ràng để nhân viên chủ động trong công việc, tự quản lý công việc của bản thân
• Tạo ra các hoạt động để tăng sự gắn bó giữa các nhân viên.

» Đừng bỏ lỡ: Workflow là gì? 7 bước tối ưu workflow cho Doanh nghiệp

Mô hình GROW huấn luyện nhân viên hiệu quả

Mô hình Grow là mô hình được nhiều công ty sử dụng với mục tiêu huấn luyện nhân viên. Grow là biết tắt của 4 từ ứng với 4 bước

Ý nghĩa của 4 từ

• Goal– Mục tiêu
• Reality – Tình hình thực tế
• Options (or Obstacles) – Tùy chọn (hoặc trở ngại).
• Will(or Way Forward) – Sẵn sàng (hoặc Đường đi).

4 bước của mô hình Grow

• Bước 1: Nghiên cứu con người và xây dựng các mục tiêu
• Bước 2: Đánh giá tình hình thực tế tại công ty, doanh nghiệp, tổ chức
• Bước 3: Đưa ra các giải pháp và lựa chọn những giải pháp phù hợp với doanh nghiệp mình.
• Bước 4: Chuẩn bị tinh thần sẵn sàng bước vào giai đoạn huấn luyện.

Mô hình 5Ps của Schuler

Mô hình 5Ps là mô hình quản lý nhân sự được đánh giá tương đối toàn diện cả về cấu trúc và các thành phần. Đây là mô hình được phát triển bởi Schuler, nó được chia thành 5 thành tố:

• Philosophy: Triết lý quản trị nguồn nhân lực
• Policies: Chính sách quản trị nguồn nhân lực
• Programs: Các chương trình quản trị
• Practices: Các hoạt động và thông lệ đặt ra
• Process: Quy trình quản trị nguồn nhân lực

Theo Schuler, để một chiến lược quản trị nguồn nhân lực thành công, doanh nghiệp cần xác định các nhu cầu và chiến lược của doanh nghiệp. Sau đó, cân đối những nhu cầu của doanh nghiệp với các chương trình, chính sách và quy trình quản trị nguồn nhân lực. Tiếp theo, doanh nghiệp cần tạo ra các chương trình khuyến khích người lao động xác định được vai trò của họ.

Mô hình 5Ps có ý nghĩa to lớn trong việc làm nổi bật mối liên hệ giữa các chiến lược và hoạt động của doanh nghiệp, nó chỉ ra mối quan hệ khăng khít giữa triết lý kinh doanh, chính sách, chương trình và các thông lệ của doanh nghiệp với toàn bộ quy trình quản trị nguồn nhân lực.

Mô hình quản lý nhân sự Harvard

Theo mô hình trên, người lao động sẽ chịu tác động chính bởi 3 yếu tố chủ đạo: Chế độ làm việc, dòng luân chuyển nhân lực và mức lương thưởng. Đây là mô hình quản lý nhân sự tập chung vào mối quan hệ giữa người với người với những yếu tố: Giao tiếp, trao đổi, tạo động lực để nhân viên thấy được vai trò quan trọng của mình, từ đó cống hiến hết mình cho công việc. Những người nằm trong mô hình này sẽ bao gồm nhân viên, những người quản lý và những người có liên quan trong quá trình thực hiện, triển khai và đánh giá các chính sách nhân sự đưa ra.

» Tham khảo thêm: Hệ thống quản lý nguồn nhân lực là gì? Chức năng và Vai trò 

Mô hình quản lý nhân sự kiểu Nhật của William Ouchi (thuyết Z)

Mô hình quản lý nhân sự kiểu nhật của William Ouchi ( Thuyết Z) sẽ chia nhân sự thành các cấp bậc để dễ dàng thấy được nhu cầu cùng đặc điểm của từng cấp mà quản lý nhân sự hiệu quả.

• Cấp trên ( Cấp cao nhất): Đây là cấp cần nắm bắt tình hình của các cấp bên dưới, đảm bảo nhận được các phản ảnh từ cấp dưới một cách kịp thời. Từ đó đưa ra các phương án xử lý đúng lúc.
• Nhà quản lý cấp cơ sở: Người thuộc cấp này cần được cung cấp đủ quyền hạn để xử lý các vấn đề thuộc cấp cơ sở. Bên cạnh đó, nhà quản lý cấp cơ sở cần có năng lực quản lý, tính nhanh nhạy để tiếp nhận các mong muốn của nhân viên và khuyến khích nhân viên thể hiện năng lực của mình.
• Nhà quản lý cấp trung: Đây là những người cần thống nhất được những quan điểm và ý kiến của cấp cơ sở, kết hợp với ý kiến của mình và gửi lên cấp trên. Nhóm này cần đặt quyền lợi của nhân viên lên hàng đầu, đảm bảo mang lại chế độ phúc hợp tốt nhất, giúp nhân viên luôn làm việc thoải mái và cống hiến hết mình cho doanh nghiệp.

Mô hình quản lý theo sản phẩm

Mô hình này thường được ưu tiên áp dụng với các doanh nghiệp sản xuất. Mô hình này cụ thể như sau: Mỗi nhóm sản phẩm sẽ được phụ trách bởi nhiều nhân viên đảm nhiệm từng chức năng chuyên biệt. Trong đó, 1 người phụ trách chính đóng vai trò quản lý tổng thể. Nếu doanh nghiệp có nhiều sản phẩm dịch vụ sẽ có thêm 1 cấp quản lý cao hơn quản lý toàn bộ sản phẩm.

» Xem thêm: Turnover Rate là gì? 5 cách cải thiện tỉ lệ nghỉ việc trong doanh nghiệp

Mô hình quản lý theo địa lý, khu vực

Với các doanh nghiệp có nhiều chi nhánh tại nhiều vùng miền khác nhau, đây là mô hình quản lý nhân sự hiệu quả. Mô hình này giúp việc quản lý nhân viên hiệu quả, việc tiếp nhận phản hồi của nhân viên, đáp ứng nhu cầu của nhân viên ở từng vùng miền một cách hiệu quả và kịp thời. Cụ thể, chi nhánh nhỏ sẽ báo cáo mọi hoạt động về trụ sở chính.

Mô hình quản lý ma trận

Mô hình quản lý ma trận là mô hình quản lý toàn diện kết hợp cả chiều dọc và chiều ngang. Cụ thể, mỗi nhân viên sẽ được làm việc trong một phòng ban và đội nhóm khác nhau trong mỗi dự án, đồng thời đảm nhiệm các chức năng riêng. Khi kết thúc dự án cũ và có các dự án mới, nhân viên đó có thể đảm nhiệm chức năng ở một vị trí khác. Từ đó giúp nhân viên có thể phát triển năng lực và kỹ năng toàn diện.

Mô hình quản lý theo chức năng

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ hầu hết đang áp dụng mô hình quản lý theo chức năng. Có nghĩa nhân sự sẽ được chia về các phòng ban. Mỗi phòng ban có tính độc lập và đảm nhiệm chức năng riêng biệt.

• Thực hiện các công việc chuyên môn
• Chia nhỏ công việc theo vị trí đảm nhận
• Xây dựng đội ngũ quản lý sao cho phù hợp với chiến lược của doanh nghiệp.

Với 10 mô hình quản lý nhân sự kể trên, chúng tôi đã nêu rõ đặc điểm và mô hình doanh nghiệp phù hợp tương ứng. Việc quản trị tốt nhân sự sẽ giúp năng chất lượng nguồn nhân lực và hiệu suất hoạt động của công ty.